Floresian man
Floresian man jest hipotetycznym gatunkiem skamieniałych karłowatych ludzi. Ze względu na swój niski wzrost, Floresianin jest również znany jako „hobbit”. Szczątki Homo floresiensis odkryto w 2003 roku w Indonezji, gdzie znaleziono kilka szkieletów o różnym stopniu zachowania, mających około 13 - 95 tysięcy lat. Według jedynej znanej czaszki i najlepiej zachowanych szkieletów wzrost ludzi z Flores szacuje się na około 1 m, a objętość mózgu na 400 cm³, czyli trzy razy mniej niż objętość mózgu współczesnych ludzi i jest zbliżona do parametry charakterystyczne dla australopiteka. Badacze odnotowują również liczne archaiczne cechy w budowie czaszki i kończyn ludzi z Flores.
Wraz ze szczątkami ludu Flores znaleziono prymitywne kamienne narzędzia, spalone kości zwierząt i inne ślady kultury materialnej. Jednak niski wzrost, a zwłaszcza wyjątkowo mała objętość mózgu, budzi wątpliwości wśród części społeczności naukowej, że znalezione szczątki należą do odrębnego gatunku ludzi. Wielu badaczy uważa je za patologicznie zmienione szczątki Homo sapiens. Zarówno hipoteza gatunkowa, jak i hipoteza patologii pozostawiają pewne pytania otwarte. W pierwszym przypadku pochodzenie gatunku krasnoludów, sposoby jego przenikania na wyspę i czas wyginięcia pozostają niejasne, w drugim charakter patologii, która spowodowała niezwykłe zmiany w anatomii.
1. Otwarcie i nazwisko
Szczątki człowieka z Flores zostały po raz pierwszy odkryte w 2003 roku na indonezyjskiej wyspie Flores podczas wspólnej indonezyjsko-australijskiej ekspedycji archeologicznej. Ekspedycja kierowana przez Australijczyka Mike'a Morwooda i Indonezyjczyka Panjita Sujono działa w jaskini Liang Bua na zachodzie wyspy od 2001 roku, kontynuując wykopaliska prowadzone wcześniej przez Sujono i stopniowo odsłaniając starsze warstwy osadów. Podczas wykopalisk w pierwszym roku znaleziono wiele kości różnych zwierząt, w tym tak dużych, jak stegodony i smoki z Komodo, liczne prymitywne narzędzia paleolityczne i promień podobny do ludzkiego, ale mały i niezwykle zakrzywiony. Odkrycie z 2003 roku było bardziej znaczące, pokazując niekompletny szkielet w wieku około 18 000 lat, przypuszczalnie bardzo małą dorosłą kobietę, w tym czaszkę, dolną szczękę i większość zębów. Kości znalezione w wilgotnej jaskini nie były skamieniałe, a wręcz przeciwnie, przypominały teksturą „tłuczone ziemniaki” i „mokre bibułki”, więc obchodzenie się z nimi wymagało najwyższej ostrożności. Kości zostały zakonserwowane domowym preparatem wykonanym z błyskawicznego kleju i lakieru do paznokci przez miejscowego archeologa Thomasa Sutiknę.
Przez tysiące lat Liang Bua służyła miejscowej ludności jako miejsce rytualnych pochówków, które charakteryzowały się zabarwieniem kości ochrą i zdobieniem naszyjników z muszli, a później opracowaniem metali, brązu i żelaznych narzędzi pracy. pojawił się w pochówkach. Znaleziony szkielet nie przypominał jednak w żaden sposób tych późniejszych pochówków: nic nie wskazywało na rytualną obróbkę szczątków. Jednak jest dobrze zachowany, aż do naturalnej artykulacji kości prawej nogi i miednicy. Członkowie wyprawy doszli do wniosku, że wkrótce po śmierci ciało zanurzyło się w płynnym błocie płytkiego zbiornika, który chronił szczątki przed wyrywaniem przez zwierzęta, podobnie znane szczątki Lucy, samicy Australopithecus Afar, ponad 3 lata. miliona lat i chłopca z Turkany, mężczyznę pracującego około 1,6 miliona lat. ...
W 2004 roku odkryto dodatkowe szczątki, według których naukowcy przywrócili pełny wygląd nieznanemu homininowi oraz istnienie domniemanej populacji - 12 - 95 tysięcy lat temu. Wraz ze szczątkami znaleziono także kamienne narzędzia, wskazujące na możliwość polowania i budowania.
Po tym, jak stwierdzono, że nowy gatunek biologiczny został odkryty, metrowe homininy, pierwotnie nazywane przez naukowców „hobbitami”, zostały poproszone o nadanie gatunkowi nazwy Homo hobbitus. Wyrażono również opinię, że mówimy o nowym rodzaju, dla którego zaproponowano nazwę Sundantropus - tego punktu widzenia bronił zaproszony z Australii paleoantropolog Peter Brown, który był przekonany, że cechy fizyczne szczątków w w szczególności objętość czaszki nie pozwoliła na przypisanie ich do rodzaju Homo. Dopiero po długich sporach innym badaczom i recenzentom udało się przekonać Browna, że czaszka pierwszego znalezionego osobnika należała do przedstawiciela rodzaju Homo, a gatunek ten otrzymał miano „człowieka z flores” łac. Homo floresiensis. Po raz pierwszy pojawiło się w prasie naukowej w październiku 2004 roku w czasopiśmie Nature po tym, jak zespół badawczy przez ponad rok z powodzeniem utrzymywał informacje o odkryciu w tajemnicy, takie posunięcia wynikały z faktu, że przedwczesne pojawienie się wiadomości o odkryciu w prasie spowodowałoby publikację materiałów odwoławczych w Nature - jednym z najbardziej szanowanych czasopism naukowych. Zaraz po opublikowaniu numeru magazynu z artykułami o znalezisku na Flores, wiadomość ta została powtórzona w innych publikacjach: według Mike'a Morwooda materiały o człowieku Flores pojawiły się w siedmiu tysiącach gazet i magazynów informacyjnych oraz w prawie stu tysiącach witryn. Wkrótce magazyn National Geographic, cieszący się dużą renomą, ale znacznie szerzej dostępny niż Nature, rozpoczął prace nad serią materiałów o „hobbicie”, w tym kręceniem filmu dokumentalnego dla kanału telewizyjnego o tej samej nazwie.
Pod koniec 2004 roku indonezyjski profesor paleoantropologii Teuku Yakob, czołowy ekspert w tej dziedzinie w swoim kraju, zebrał większość szczątków kostnych związanych z człowiekiem Flores z Narodowego Centrum Badań Archeologicznych w Dżakarcie. Dokonano tego za zgodą jednego z kierowników projektu - indonezyjskiego Panjita Sujono, który przyjaźnił się z Jacobem od czasu walki wyzwoleńczej z japońskimi okupantami i pomimo sprzeciwów australijskiego archeologa Mike'a Morwooda, który był odpowiedzialny za generała koordynacja wyprawy.
Następnie szczątki pozostawały w pełnej dyspozycji Jakuba przez trzy miesiące, co wywołało oburzenie innych naukowców, z punktu widzenia którego oznaczało to monopol na szczątki jednej grupy badawczej. Po wybuchu skandalu Jacob, jeden z czołowych przeciwników teorii szczególnego miejsca człowieka Floresa w klasyfikacji biologicznej, został zmuszony do zwrotu kości, ale wiele z nich zostało zwróconych z uszkodzeniem: niektórzy mieli świeże rany, inne były zepsute i jakoś ponownie sklejone. Pracownik laboratorium Jacoba powiedział, że kruche kości zostały uszkodzone podczas wykonywania odlewów. Według Jacoba inne kości, w szczególności kości miednicy, najwyraźniej ucierpiały podczas transportu, a reszta kości ucierpiała w tym samym czasie. Jacob zachował dwie kości nóg LB1 do dalszych badań. Oburzenie z powodu nieautoryzowanych działań Jacoba było tak silne, że nawet pracownik Instytutu Maxa Plancka w Lipsku, Jean-Jacques Jublin, otrzymał gniewne listy, które użyły jednogramowego chipa z jednego z żeber LB1 do zbadania możliwego DNA. Według Jublin Jacob został niesłusznie zaatakowany, ponieważ zachodnia prasa przedstawiała go jako złodzieja, który ukradł czyjeś odkrycie. Jublin powiedział, że zachowanie australijskich archeologów było „najczystszym przykładem naukowego neokolonializmu i zachodniej arogancji”.
Po skandalu władze Indonezji zabroniły archeologom w 2005 roku wstępu do jaskini Liang Bua. To wywołało oskarżenia o próbę ratowania naukowego autorytetu profesora Jacoba, uważanego za „króla indonezyjskiej paleoantropologii”, ponieważ nowe odkrycia mogą udowodnić, że się mylił. W 2007 roku uzyskano pozwolenie na kontynuowanie wykopalisk. Pod koniec 2015 roku doniesiono, że międzynarodowa ekspedycja prowadziła wykopaliska w odkrytej w 2006 roku jaskini Liang Bawah, połączonej przejściem z Liang Bua, w której przetrwały starsze osady - sugerują autorzy artykułu. że ta druga jaskinia służyła mieszkańcom magazynu Liang Bois i drogę ucieczki. Do czasu publikacji przebadano tylko najnowsze warstwy, zawierające jedynie dowody na codzienne czynności współczesnych ludzi, jednak autorzy wyrażają nadzieję, że wcześniejsze złoża pozwolą lepiej poznać człowieka floresa. .
3. Kultura materialna
Jeszcze przed wykopaliskami w jaskini Liang Bua Flores było znane jako miejsce odkrycia starożytnych kamiennych narzędzi. Wiek najprostszych narzędzi kamiennych i odłupków znalezionych podczas wykopalisk w centralnej części wyspy, w jaskini Mata-Menge, położonej na wschód od Liang Bua, szacuje się na 880 - 900 tysięcy lat. Później podobne prymitywne narzędzia zostały znalezione w pobliżu Mata-Menge na pastwisku Volo-Sege i datowane na około milion lat temu. Znaleziskom tym towarzyszyły szczątki miejscowej fauny, w tym stegodona karłowatego S. florensis florensis. W ten sposób ustalono, że homininy po raz pierwszy przybyły na Flores nie później niż milion lat temu, chociaż nie udowodniono związku między tymi starożytnymi homininami a ludźmi z Floresu. W tym samym czasie, kilka lat po pierwszych doniesieniach o znaleziskach w jaskini Liang Bua, zawierających informacje o „postępowych” narzędziach kamiennych, pojawiły się badania pokazujące, że narzędzia te są w rzeczywistości dość szorstkie. Pod względem techniki wykonania bliżej im do znalezisk z Mata-Menge i innych narzędzi epoki paleolitu z Azji Południowo-Wschodniej niż do narzędzi Homo sapiens znanych z innych regionów.
Do 2009 roku w jaskini Liang Bua znaleziono ponad 11 tysięcy kamiennych narzędzi, z których najstarsza liczy około 95 tysięcy lat, a najnowsza - około 12 tysięcy. Podobnie jak kości homininów, kamienne narzędzia w jaskini nie występują w warstwach późniejszych niż tuf wulkaniczny sprzed dwunastu tysięcy lat. Generalnie wśród kamieni znalezionych w jaskini można wyróżnić kostkę brukową - „półfabrykaty”, „młotki” - małe podłużne kamienie pochodzenia wulkanicznego z dużymi splecionymi kryształami i śladami długiego użytkowania na powierzchni roboczej - oraz narzędzia wykonane za ich pomocą . Wśród tych ostatnich przeważają proste odłupki, odłupywane z dużych kawałków kamienia, znacznie mniejszy jest odsetek narzędzi, które zostały poddane wtórnej obróbce w celu zmniejszenia ich rozmiaru lub naostrzenia. Technika wykonywania dział Liang Bua praktycznie nie zmieniła się przez cały okres. W późniejszych warstwach holocenu na tym samym obszarze znaleziono narzędzia kamienne związane z pochówkami ludzi współczesnego typu i wykonane z lepszej jakości kamienia - 60% tych znalezisk wykonano z łupków krzemionkowych, natomiast pod warstwą tufu wulkanicznego takie narzędzia tylko 17%. Ponadto wśród późniejszych znalezisk częściej spotyka się narzędzia ze śladami ognia, a także wypolerowane próbki. Jednak generalnie technologia produkcji tych późnych narzędzi nie różni się od tej stosowanej 95 tysięcy lat temu.
Według Marka Moore'a, jednego z odkrywców szczątków w Liang Bua, podobieństwo w technice wykonywania narzędzi poniżej i powyżej warstwy wulkanicznej może oznaczać, że pierwszy Homo sapiens, który przybył na Flores, spotkał się ze swoimi starszymi mieszkańcami i zaadoptował to technika od nich.Jednocześnie ta broń jest tak prosta w produkcji, że kiedyś uczono go eksperymentalnie nawet bonobo. Pod względem złożoności nie przewyższają one najbardziej prymitywnych przykładów kultury Olduvai, które powstały ponad dwa miliony lat temu, a zbieżność form może być wynikiem zbieżności związanej z podobnymi potrzebami wcześniejszych i późniejszych mieszkańców Wyspa. To z kolei pozwoliło archeologowi Johnowi Shihowi zasugerować, że wcześniejsze próbki - mające nawet 45 tysięcy lat - mogły być dziełem Homo sapiens, który pojawił się w tym czasie w Indonezji. Należy jednak pamiętać, że znaleziska archeologiczne w późniejszych warstwach wskazują na zasadniczo wyższy poziom rozwoju kulturowego. Oprócz śladów używania ognia, których praktycznie nie znaleziono we wcześniejszym okresie, w warstwach tych znaleziono prymitywne dekoracje, barwniki i dowody kultowych pochówków. W późniejszych osadach znaleziono muszle, które spadły na ten obszar z daleka, a także dowody wczesnej hodowli bydła - Homo sapiens sprowadził świnie i bydło na Flores.
Mieszkańcy jaskini Liang Bua byli najwyraźniej wszystkożernymi łowcami i zbieraczami. Na skład ich diety świadczą liczne znalezione w jaskini szczątki kostne, w tym kości gadów, a także substancje organiczne roślinne. Wśród odpadów kuchennych znajdują się spalone kości i węgiel drzewny, choć w mniejszych ilościach niż w późniejszych osadach, a pozostałościami po kominku mogą być kamienie noszące ślady pożaru znajdujące się w okręgu. Fakt, że w jaskini znaleziono kości dużych zwierząt, nasunął przypuszczenie, że Floresianin polował w grupach, co z kolei może oznaczać używanie komunikacji werbalnej.
