Pileated Gibbon (Hylobates pileatus)
Gibon z czarną czapą to mała, bezogonowa małpa o gęstym futrze i smukłym ciele. Średnia długość ciała wynosi 44-63,5 cm, samce ważą 7,7-10,4 kg, samice około 6,3-8,6 kg.
Głowa jest okrągła, twarz czarna. Ramiona są bardzo długie, o stosunkowo długim przedramieniu, doskonale przystosowanym do ruchu w koronach drzew. Z tyłu ciała, na pośladkach, znajdują się grube skórzane poduszki, tzw. Modzele kulszowe.
Gibon czarny jest mieszkańcem południowo-wschodniej Azji: północno-zachodnich Indii, południowych Chin, Tajlandii, Kambodży i Laosu (na zachód od rzeki Mekong). Żyją w tropikalnych lasach zimozielonych i pół-liściastych, preferując lasy pierwotne o gęstym, dobrze rozwiniętym baldachimie. Zajmują także lasy liściaste monsunowe, w których okresy obfitych opadów przeplatają się z okresami suchymi.
U gibbona czarnokrytego obserwuje się dymorfizm płciowy w kolorze futra: samce są pomalowane prawie całkowicie na czarno, podczas gdy u samic futro jest biało-szare i tylko brzuch i klatka piersiowa są czarne, a czapka czarna głowa. Białawe i często kudłate włosy są charakterystyczne dla obu płci. Ręce i nogi są białe.
Gibony czarnogłowe żyją na drzewach i są dzienne. Gibbony używają swoich długich haczykowatych ramion, aby dosłownie ciskać swoimi ciałami z gałęzi na gałąź, z drzewa na drzewo, pokrywając szczeliny dziesięciu metrów lub więcej. Ta metoda poruszania się gibonów wzdłuż gałęzi drzew poprzez kołysanie na rękach i poruszanie się do przodu nazywa się brachyacją.
Gibony o czarnych czapach przeważnie podróżują po gałęziach drzew, chociaż czasami są zmuszone zejść na ziemię. Na ziemi chodzą na dwóch nogach z rękami uniesionymi do góry dla równowagi lub częściej skaczą na dwóch, szybko pokonując szeroko otwarte bezdrzewne szczeliny. Ta dwunożna metoda poruszania się gibonów na ziemi jest zwykle nazywana dwunożną.
Gibony czarnoskóre to naczelne społeczne, które żyją w parach (samiec i samica) oraz z niedojrzałym potomstwem. Na ogół wykazują monogamiczny skład społeczny grupy, która zajmuje ściśle określony obszar. Zachowania terytorialne przejawiają się samce i samice, determinując zatrudnienie innych gibonów poprzez śpiew w duecie.
Gibon z czarną czapą różni się od innych naczelnych długimi i głośnymi piosenkami. Duety Gibbona to osobliwe i złożone interakcje wokalne, charakterystyczne dla zachowania tylko małżeństwa. Większość występów w duecie, a także pojedyncze piosenki są bardzo wyraziste i dobrze się od siebie odróżniają. Dlatego uważny obserwator może łatwo odróżnić śpiew różnych par. Obserwacje pokazują, że gibony mają szerszy repertuar piosenek niż zwykle słyszany w naturze, a charakterystyka i ton dźwięku piosenki można dostosować do nowego partnera. Zauważono również, że w różne dni (być może w różnych nastrojach) niektóre osoby mogą śpiewać różne piosenki.
W śpiewie w duecie główna rola należy do kobiety. Te piosenki są ważne nie tylko jako sygnały komunikacyjne, ale także pomagają w utrzymaniu relacji rodzinnych między partnerami i wzmacniają więź małżeńską między nimi. Śpiew w duecie jest grany głównie we wczesnych godzinach porannych, a szczyt aktywności przypada około godziny 22:00 czasu lokalnego.
Każda grupa rodzinna broni swojego terytorium przed inwazją innych grup rodzinnych lub pojedynczych zwierząt. W ten sposób demonstrują swoje agresywne zamiary wobec obcych za pomocą sygnałów wizualnych i dźwiękowych. Gibony czarnogłowe zazwyczaj aktywnie bronią obszaru około 25 hektarów.
Grupa rodzinna gibona może obejmować maksymalnie czterech potomków w różnym wieku. Młode zwierzęta, zarówno samce, jak i samice, po osiągnięciu dojrzałości opuszczają terytorium rodzicielskie i szukają wolnego miejsca, które nie jest zajmowane przez inne gibony. Tutaj młodzi mężczyźni i kobiety z różnych grup rodzinnych tworzą nową grupę rodzinną.
Gibony w czarnych czapkach osiadają na noc przed zachodem słońca, śpią siedząc na gałęziach drzewa, zaciskając dłonie na kolanach i pochylając na nich głowę. Po przebudzeniu i śpiewie w duecie, do którego zwykle dołącza potomstwo, rodzina poszukuje pożywienia i pożywienia.
Gibon czarnodzioby żywi się głównie dojrzałymi owocami, preferując owoce o wysokiej zawartości cukru (w szczególności figowiec), a także młode pędy, kwiaty, pąki oraz różne owady i ich larwy. Czasami jedzą ptasie jaja, a nawet małe pisklęta.
Gibony regularnie spożywają wodę, zanurzając ręce w wodzie, a następnie zlizując wodę z futra lub zbierając ją z mokrych pędów i liści.
Okres lęgowy u gibonów czarnoskórych nie jest wyraźny i charakteryzuje się monogamicznym systemem kojarzenia. Samica zwykle rodzi jedno cielę co 2-3 lata. Ciąża trwa od 7 do 8 miesięcy.
Młodzi ludzie przeważnie pozostają z rodzicami do wieku siedmiu lub ośmiu lat, kiedy to osiągają pełną niezależność. Jednak nierzadko zdarza się, że rodzice próbują je wyrzucić, choć niezbyt aktywnie, gdy młode osiągną wiek zaledwie pięciu lat.
Komunikacja dotykowa u gibonów przejawia się w postaci wycofania społecznego. Dzieje się tak, gdy jedna osoba szczotkuje płaszcz drugiej osoby, który służy do wzmocnienia więzi społecznych i przyjacielskich między członkami rodziny.
Maksymalna długość życia w niewoli wynosi 34 lata, w przyrodzie jest znacznie krótsza. Miejscowa ludność czasami zabija gibony dla pożywienia, a kłusownicy łapią młodych ludzi, by sprzedali je na domowe utrzymanie.
Zdaniem ekspertów, tylko w Tajlandii w latach 60. XX wieku, przed rozpoczęciem masowego wyrębu, zamieszkiwało od dwóch do trzech milionów osobników gibonów czarnogórskich. Do 1975 roku w naturze przetrwało nie więcej niż 13600 czarnych gibonów.
Obecnie gatunek ten jest na skraju wyginięcia w przyrodzie w najbliższej przyszłości, a głównymi tego przyczynami są: zarówno ciągłe pozyskiwanie gibonów czarnogórskich na pożywienie i sprzedaż na targowiskach, jak i degradacja i fragmentacja siedlisk, ponieważ wiadomo, że minimalna gęstość populacji, aby stworzyć żywotną populację, musi wynosić co najmniej dwa dojrzałe osobniki na kilometr kwadratowy.
